To często zadawane pytanie budzi wiele kontrowersji. Dlaczego? Ano, dlatego że mało, kto z nasz zdaje sobie sprawę z tego, czym są profesjonalne preparaty do solarium, co zawierają jak działają i dlaczego warto je bezwzględnie stosować. Powodów jest kilka do najważniejszych należą pielęgnacja skóry oraz przyspieszanie lub tez intensyfikacja efektu opalania.
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) stymuluje proces powstawania pigmentu w naskórku, a dzięki barwnikowi (melanina) uzyskujemy pożądany efekt opalenizny. Działanie promieniowania ultrafioletowego może być jednak niebezpieczne dla skóry. Promienie UV mogą bowiem wpływać na powstawanie wolnych rodników, które przyspieszają proces starzenia skóry. Warto więc odpowiednio przygotować się do wizyty w solarium, korzystając z odpowiednich preparatów kosmetycznych, które można nabyć praktycznie w każdym salonie solaryjnym. Działanie tych preparatów jest dwukierunkowe. Z jednej strony w skład kosmetyków wchodzą tzw. aktywatory melanogenezy, które są odpowiedzialne za powstawanie pigmentu. Powo-dują one szybsze brązowienie skóry, dzięki temu możemy ograniczyć czas opalania potrzebny do osiągnięcia pożądanego odcienia skóry. Z drugiej, w skład nowoczesnych kosmetyków wchodzą substancje na-wilżające i łagodzące oraz neutralizujące wolne rodniki, chronią one skórę przed uszkodzeniami i pomagają zachować dobrą jej kondycję.
Do pierwszej grupy zaliczamy tyrozynę i jej pochodne, czyli tzw. aktywatory melanogenezy. Tyrozyna w naskórku ulega przekształceniu, pod wpływem enzymu tyrozynazy, do związków, które następnie polimeryzują, tworząc naturalny barwnik zwany melaniną. Do inhibitorów wolnych rodników należą witaminy i ich pochodne. Najczęściej stosowanymi substancjami przeciwrodnikowymi są pochodne witaminy E. Chronią one błonę komórkową przed działaniem wolnych rodników. Skutecznym inhibitorem wolnych rodników jest również prowitamina A. W tym miejscu należy pamiętać, że na procesy rodnikowe duży wpływ mają zanieczyszczenia środowiska.
W skład kosmetyków do opalania w solarium wchodzą także substancje nawilżające, takie jak gliceryna, mocznik, kwas hialuronowy i inne. Niezbędne są także substancje łagodzące podrażnienia oraz regenerujące naskórek (np. alantolina, wyciąg z aloesu). Nowością wśród preparatów do stosowania w solarium są kosmetyki wywołujące tzw. efekt tingle (z ang.: szczypać, wywoływać mrowienie). Powoduje on pobudzanie krążenia, co jest odczuwane przez charakterystyczne mrowienie i uczucie ciepła na skórze. Reakcja ta prowadzi do maksymalizacji procesu opalania.
Nowością wśród kosmetyków do opalania, które pojawiły się ostatnio w krajowych solariach, są kosmetyki zawierające unipertan VEG 2002, substancję w zachodniej Europie znaną, sprawdzoną i bardzo lubianą już od kilku lat. Unipertan to produkt najwyższej jakości, pochodzenia czysto roślinnego, który przyspiesza opalanie nawet do kilkudziesięciu procent. Podczas naświetlania melanina ulega szybszej przemianie i pigmentacja skóry utrzymuje się przez dłuższy czas. Intensywność opalenizny zależy od ilości melaniny w skórze. Tyrozyna powoduje, że proces opalania ulega intensyfikacji. Unipertan VEG 2002 zawiera elastynę i ryboflawinę. Zabarwienie kosmetyku pochodzi od naturalnej żółtej substancji barwiącej zawartej w ryboflawinie. Należy również pamiętać o możliwości występowania reakcji fotosyntetycznych i fotoalergicznych pod wpływem sensybilizatorów, do których zaliczamy niektóre substancje używane jako konserwanty (np. Kathon CG) lub składniki zapachowe (np. niektóre olejki eteryczne). Związki te pod wpływem promieniowania UV ulegają przekształceniu w substancje zdolne do wywołania stanu zapalnego lub alergicznego. Ważne jest zatem, aby kosmetyki stosowane w solariach były produkowane z surowców o bardzo wysokiej czystości.
Poniżej znajdą Państwo krótkie opisy substancji spotykanych w kosmetykach do opalania w solarium.
Leksykon składników
Aloe vera żel - odświeżający i orzeźwiający żel z czystego soku aloesu. Dzięki zawartości protein, en-zymów, witamin i substancji mineralnych aloe vera nadaje się idealnie do opartej na naturalnych składnikach pielęgnacji skóry. Występując w kosmetykach, wykazuje własności czyszczące i dezodorujące, powoduje, że skóra staje się jędrna i jest chroniona przed efektem poparzenia słonecznego (naturalna delikatna ochrona przed działaniem światła). Aloe vera sprzyja tworzeniu się nowych komórek i działa łagodząco w przypadku zbyt intensywnego opalania.
Przeciwutleniacze - substancje, które zapobiegają utlenianiu tłuszczów i olejów. Za pomocą takich przeciwutleniaczy, jak witamina E i C, komórka broni się przed atakiem wolnych rodników. W przypadku przeciążenia organizmu, szkodliwego wpływu środowiska, a w szczególności w przypadku oddziaływania promieni UV organizm potrzebuje przeciwu-tleniaczy w większych ilościach, którego to zapotrzebowania nie można pokryć wyłącznie w wyniku przyjmowania pożywienia. W takich przypadkach zaleca się obfite zaopatrywanie organizmu w witaminę E, jako że wolne rodniki przyspieszają proces starzenia się skóry.
Beta - karoten - występujący w przyrodzie, rozpuszczalny w tłuszczach barwnik pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. Znajduje on zastosowanie jako barwnik oraz jako używany zewnętrznie bądź wewnętrznie środek służący do uzyskania efektu opalenizny. Karoten chroni przed niekorzystnym działaniem promieni UV oraz posiada zdolność wiązania wolnych rodników.
D-panthenol = witamina B5 - prowitamina najczęściej stosowana w przemyśle kosmetycznym. Dzięki swym właściwościom chemicznym wspaniale nadaje się do zastosowania we wszystkich kosmetykach. Podwyższa i poprawia zdolność skóry do zatrzymywania wilgoci (efekt nawilżania). Działa również przeciwzapalnie.
Elastyna - występuje w małych ilościach również w skórze. W kosmetykach przeznaczonych do pielęgnacji skóry elastyna pomaga poprawić wygląd, gładkość i jędrność skóry.
Emulgatory - substancje, których dodanie umożliwia wytworzenie emulsji. Molekuły emulgatorów składają się z cząstek wodochłonnych i tłuszczo- chłonnych. Dla powstania emulsji (W/T lub T/W) decydujące znaczenie ma wartość HLB (równowaga wodno-tłusz-czowa) określana wg ściśle zdefiniowanych kryteriów.
Ekstrakty (wyciągi) - rozróżnia się ekstrakty wodne, oleiste i uzyskane przy wykorzystaniu CO2. Istnieją wyciągi suche, wyciągi płynne i wyciągi lepkie, np. z roślin.
NMF - naturalny czynnik nawilżający (natural moisturizing factor). W wielu wyrobach kosmetycznych są ważnymi składnikami służącymi do utrzymania naturalnej wilgotności po-wierzchni skóry (np. mocznik, miód, gliceryna itd.). Substancje utrzymujące wilgotność skóry - pod pojęciem tym rozumie się zarówno substancje, które chronią sam kosmetyk przed jego wyschnięciem (gliceryna, glikole, sorbit itd.), jak i substancje czynne, które zapobiegają wysuszaniu skóry (np. kolagen, mocznik, aloes).
Wolne rodniki - są jedną z przyczyn tworzenia się zmarszczek. Wolne rodniki powstają również między innymi w wyniku niekorzystnego oddziaływania takich czynników, jak np. dwutlenek siarki, promieniowanie, azotany, stres. Wolne rodniki atakują komórki i błony komórkowe, wiążą się z substancjami białkowymi, powodując, że proteiny łączą się w coraz bardziej rozgałęzione związki siatkowate. Elastyna i kolagen tracą swą elastyczność, w wyniku czego powstają zmarszczki. Skutecznymi środkami przeciwdziałającymi temu procesowi są witamina A, E i beta-karoten, które wiążą wolne rodniki i dzięki temu w krótkim czasie poprawiają wygląd skóry.
Gliceryna = GLYCERIN - przejrzysta, bezbarwna ciecz o słodkawym smaku. Gliceryna jest odpowiedzialna za to, by skóra zachowała swą wilgotność. Dlatego też znalazła zastosowanie w wielu kosmetykach.
Mocznik - redukuje podział komórek, rozpuszcza łupież i podwyższa zdolność wiązania wody. Występuje w pocie człowieka. Mocznik stosowany w kosmetykach (w ilości ok. 1,5%) jest idealnym czynnikiem sprzyjającym zatrzymywaniu wilgoci w skórze (NMF). Pobudza on również ziarninowanie, czyli leczenie ran.
Kwas hialuronowy = HYALURONIC ACID - składnik tkanki skórnej. Zawartość tego kwasu w skórze zmniejsza się wraz z wiekiem. W kosmetykach "z najwyższej półki" kwas hialuronowy jest ważną substancją czynną, regulującą naturalne gromadzenie wilgoci.
Pośrednia pigmentacja - to wywołana promieniami UVB, utrzymująca się pigmentacja w melanocytach, która stanowi ochronę skóry, a jednocześnie powoduje brązowienie.
L-tyrozyna - w organizmie tyrozyna przetwarzana jest w melaninę (ciemnobrązowy pigment odpowiedzialny za kolor skóry). Dzieje się tak pod wpływem promieni słonecznych. Intensy-wność opalenizny zależy od ilości melaniny w skórze. Im więcej tyrozyny, tym ciemniejszy kolor skóry.
"Tingle" - efekt mrowienia - dzięki niemu osiąga się lepsze rezultaty opalania. Dzięki aktywnym składnikom, metylonikotynatowi lub benzylonikotynatowi, które powodują powstawanie uczucia ciepła i - w określonych warunkach - szczypania skóry, osiąga się lepsze zaopatrzenie skóry w tlen, a przez to lepszy i szybszy efekt opalania, tak więc i ciemniejszą opaleniznę.
Unipertan - to najwyższej jakości substancja pochodzenia czysto roślinnego przyspieszająca opalanie. Uniper-tan VEG 2002 zawiera elastynę i rybo-flawinę. Zabarwienie kosmetyku po-chodzi od naturalnej żółtej substancji barwiącej zawartej w ryboflawinie.
Witamina A - witamina przeciw-utleniająca, stymulującą wzrost i odnawianie się tkanki. W przypadku silnego naświetlania regeneruje ona skórę na długi czas. Witamina A (A1 i A2) - akseroftol, retinol - C20H29OH, alkohol dwuterpenowy, jasnożółta ciecz oleista lub żółte kryształy o temperaturze topnienia 62-64° C, nierozpuszczalne w wodzie, rozpuszczalne w tłuszczach oraz w benzenie, alkoholu, eterze i większości rozpuszczalników organicznych. Jest wrażliwa na działanie czynników utleniających. Występuje wyłącznie w produktach zwierzęcych. W przewodzie pokarmowym powstaje z prowitamin, którymi są karoteny dostarczane w pokarmach roślinnych. Brak wit. A opóźnia normalny wzrost, powoduje uszkodzenia aparatu wzrokowego (we wczesnym stadium tzw. ślepotę nocną), suchość i łuszczenie się skóry, wypadanie włosów, zwiększa podatność na infekcje. Występuje m.in. w tranie z wątroby dorsza i innych ryb. Jako prowitamina, czyli związek, z którego w organizmie tworzy się witamina (karoten) występuje w jarzynach, szczególnie w marchwi. Otrzymywana z produktów naturalnych i syntetycznie.
Witamina C - podobnie jak witamina E jest przeciwutleniaczem i stymuluje przemianę materii w komórkach skóry, sprzyja produkcji kolagenu odpowiedzialnego za jędrność i elastyczność skóry. Witamina C, kwas askorbinowy, jest rozpuszczalna w wodzie, odgrywa dużą rolę w utlenianiu komórkowym, zwłaszcza w utlenianiu tyrozyny i w procesach redukcji. Wzmaga odporność organizmu, jest niezbędna do utrzymania prawidłowego stanu tkanki łącznej, m.in. włosowatych naczyń krwionośnych. Ułatwia wchłanianie żelaza. Jej niedobór powoduje szkorbut. Większość zwierząt posiada zdolność wytwarzania w organizmie witaminy C, człowiek, małpy i świnki morskie muszą ją pobierać z pokarmem. Witamina C jest substancją nietrwałą, rozkładającą się częściowo w czasie gotowania, toteż najlepszym jej źródłem są surowe owoce, surowe warzywa i wątroba. Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę C wynosi 75-100 mg.
Witamina E - zapobiega silnemu utlenianiu lipidów w skórze i chroni przed szkodliwym promieniowaniem UV. Witamina E przeciwdziała uwalnianiu się wolnych rodników, wspomaga utrzymanie elastyczności skóry, a tym samym zapobiega starzeniu się skóry i powstawaniu zmarszczek. Witamina E, tokoferol - rozpuszczalna w tłuszczach, antyutleniacz (chroni komórki organizmu przed samoutlenianiem), odgrywa pewną rolę w przenoszeniu elektronów w utlenianiu biologicznym (komórkowym). Niedobór witaminy E powoduje prawdopodobnie postępujące osłabienie i paraliż mięśni, przypuszczalnie wskutek degeneracji nerwów. Witamina E występuje w warzywach, mleku, mięsie i jajach, prawdopodobnie wytwarzana jest też przez florę bakteryjną jelit. Dzienne zapotrzebowanie człowieka na witaminę E wynosi 10-30 mg.
Autor: Rafał Bielawa
